حدود و ایمان:

پس از شناخت نفس که پرتوی از روح الهی است، نخستین حرکت آن به طرف ایمان و گرایش به سوی خداوند است و نقطة مقابل آن، پشت کردن به حق است و کفر و نفاق نامیده می شود. از این رو مردم سه گروهند

1ـ مؤمن: آن که ایمان و عمل صالح دارد.

 2 ـ کافر: آن که ایمان و عمل صالح ندارد.

3ـ منافق: کسی که ایمان ندارد، ولی شاید ریا کارانه عمل صالح انجام دهد.

مرحلة اول ایمان، اقرار زبانی است، اما تا زمانی که این مرحله در قلب مستقر نشود و قلب تسلیم نگردد، ارزش اخلاقی ندارد. پس از استقرار ایمان در قلب، با گذر از گفتار به کردار می رسد. پویندگان راه حقیقت، در سؤالات خود از اساتید فن، خواستار تعیین حدود ایمان شده اند.

امام صادق(ع) در پاسخ به عجلان بن ابی صالح در توضیح حدود و مراحل سه گانة ایمان فرموده است:

((حدود ایمان عبارت است از: گواهی به یگانگی خدا، رسالت پیامبر، اقرار به آنچه از جانب خدا نازل شده، خواندن نمازهای پنج گانه، پرداخت خمس، روزه گرفتن، زکات دادن، انجام حج، دوستی ولایت، دشمنی با دشمنان اهل بیت(ع) و وارد شدن در زمرة راستگویان)).

در این روایت، امام صادق(ع) حدود ایمان را به سه بخش تقسیم نموده اند:

1ـ گواهی به یگانگی خدا و رسالت رسول؛ 2ـ اقرار و تسلیم در برابر فرستاده های الهی؛ 3ـ انجام واجبات (نماز و روزه و...)

تفاوت اسلام(مسلمان شدن) و ایمان(ایمان آوردن):

اسلام به معنای مسلمان شدن شکل ظاهری و قانونی دین است و هر کس شهادتین را بر زبان جاری کند، مسلمان است و احکام اسلام ـ نظیر ارث، ازدواج، دیات، حدود، حفظ جان، احکام مرگ، دفن و ... ـ بر او جاری می شود؛ ولی ایمان، امری باطنی است که جایگاه آن در دل آدمی می باشد.

در روایات، اسلام را اقرار لفظی شمرده؛ ولی ایمان را توأم با عمل دانسته اند.

مسلمان شدن شخص ممکن است با انگیزه های مختلفی ـ حتی انگیزة مادّی ـ همراه باشد؛ ولی ایمان فقط انگیزه های معنوی داشته و از علم و آگاهی سرچشمه می گیرد .